Wielowymiarowa skala umiejscowienia kontroli zdrowia – MHLC

Autorzy: The Multidimensional Health Locus of Control Scale – MHLC: Kenneth A. Wallston, Barbara S. Wallston oraz Robert DeVellis (1994).

Adaptacja: Zygfryd Juczyński (2012).

Narzędzie do określania przekonań na temat wpływu na własne zdrowie (umiejscowienie kontroli zdrowia - HLOC). Skala MHLC zawiera 18 stwierdzeń w każdej z dwu wersji (A i B) i dotyczy przekonań na temat zgeneralizowanych oczekiwań w trzech wymiarach umiejscowienia kontroli zdrowia, tj.:

• Umiejscowienie wewnętrzne (W) - mam wpływ na moje zdrowie
• Wpływ innych (I) - zależność od osób takich jak personel medyczny;
• Przypadek (P) - zdrowie zależy od innych czynników bądź przypadku.

Wyniki obliczane są oddzielnie dla każdej z w/w skal, sumując punkty. Im wyższy wynik, tym silniejsze przekonanie, że dany czynnik ma wpływ na stan zdrowia.

Rzetelność

Dla wersji A (alfa Cronbacha):

• 0,74 dla kontroli wewnętrznej (W)
• 0,69 dla przypadku (P)
• 0,54 dla wpływu innych (I)

Dla wersji B odpowiednio:

• 0,64 dla kontroli wewnętrznej (W)
• 0,63 dla przypadku (P)
• 0,59 dla wpływu innych (I)

Trafność: Kontrola wewnętrzna koreluje z poczuciem własnej skuteczności (Skala Uogólnionej Własnej Skuteczności – GSES), poczuciem własnej wartości (Skala Poczucia Własnej Wartości Rosenberga) oraz z wartościowaniem zdrowia (Skala Wartościowania Zdrowia – HVS).

Proponowane tematy prac z pielęgniarstwa wykorzystujące MHLC

• Wpływ wewnętrznego umiejscowienia kontroli zdrowia na zaangażowanie w programy profilaktyczne.
• Rola umiejscowienia kontroli zdrowia w zachowaniach zdrowotnych personelu medycznego w sytuacjach wysokiego stresu.
• Związek między umiejscowieniem kontroli zdrowia a jakością życia pacjentów z chorobami przewlekłymi.
• Długoterminowe skutki wewnętrznego umiejscowienia kontroli zdrowia na wyniki zdrowotne.
• Wpływ umiejscowienia kontroli zdrowia na zachowania zdrowotne u pacjentów z HIV.
• Rola umiejscowienia kontroli zdrowia w zarządzaniu chorobami przewlekłymi.
• Związek między umiejscowieniem kontroli zdrowia a zdrowiem psychicznym.
• Wartości zdrowotne i ich wpływ na zachowania profilaktyczne w kontekście umiejscowienia kontroli zdrowia.

Przegląd badań

Zachowania zdrowotne

Osoby z wysokim wewnętrznym umiejscowieniem kontroli zdrowia (HLOC) częściej angażują się w zdrowsze zachowania, takie jak regularna aktywność fizyczna i odpowiednie odżywianie. Z kolei wysoki poziom zewnętrznemu poczuciu kontroli, a w szczególności przypadkowu wiąże się z mniej zdrowymi zachowaniami (Steptoe & Wardle, 2001).

Programy profilaktyczne

Jednostki, które wierzą, że ich zdrowie jest pod wpływem ich własnych działań (wewnętrzne poczucie kontroli), lepiej reagują na programy profilaktyczne w porównaniu do tych, którzy przypisują zdrowie przypadkowi (Galgut i in., 1987).

Personel medyczny w sytuacjach nagłych

Wśród personelu medycznego w sytuacjach nagłych nie stwierdzono istotnego związku między poczuciem kontroli zdrowia a zachowaniami zdrowotnymi, co wskazuje na złożoność czynników wpływających na działania zdrowotne w pracy o wysokim natężeniu stresu (Pourhoseinzadeh i in., 2017).

Schorzenia współistniejące a HLOC

Osoby z wieloma przewlekłymi schorzeniami mają tendencję do niższego wewnętrznego poczucia kontroli i wyższego zewnętrznego poczucia kontroli, co podkreśla wpływ obciążenia chorobowego na przekonania o kontroli (Linden i in., 2001).

Długoterminowe wyniki zdrowotne

Większy wewnętrzne poczucie kontroli w dzieciństwie jest związane z lepszymi wynikami zdrowotnymi i zachowaniami w dorosłości, takimi jak niższe ryzyko otyłości, palenia papierosów i stresu psychologicznego (Gale i in., 2008).

Jakość życia u pacjentów z HIV

Wewnętrzne poczucie kontroli zdrowia jest pozytywnie skorelowane z wyższą jakością życia u pacjentów z HIV, sugerując, że wzmacnianie przekonań o wewnętrznej kontroli może poprawić wyniki zdrowotne w zarządzaniu chorobami przewlekłymi (Mostafavian et al., 2018).

Zdrowie fizyczne i zachowania zdrowotne

Badanie autorstwa Graffeo i Silvestri (2006) nie wykazało znaczących różnic w zdrowiu fizycznym czy nawykach zdrowotnych między studentami z wewnętrznym a zewnętrznym poczuciem kontroli zdrowia. Istotna korelacja została jednak zaobserwowana pomiędzy zewnętrznym poczuciem kontroli a wyższym poziomem stresu (PDF).

W badaniu Ozcakir, Dogan i Bayram (2014) stwierdzono, że wewnętrzne poczucie kontroli zdrowia było pozytywnie skorelowane z zachowaniami prozdrowotnymi, takimi jak regularne ćwiczenia i zdrowa dieta. Zewnętrzne poczucie kontroli było natomiast związane z większym ryzykiem zachowań szkodliwych dla zdrowia (PDF).

Norman, Bennett, Smith i Murphy (1997) wykazali, że osoby z wewnętrznym poczuciem kontroli zdrowia częściej angażowały się w ćwiczenia fizyczne w wolnym czasie, co przyczyniało się do lepszego stanu zdrowia fizycznego.

Międzynarodowe badanie autorstwa Steptoe i Wardle (2001) wykazało, że wewnętrzne poczucie kontroli zdrowia było skorelowane z pozytywnymi zachowaniami zdrowotnymi i wyższymi wartościami zdrowotnymi wśród młodych dorosłych (Wiley Online Library).

Zarządzanie chorobami przewlekłymi

Badanie przeprowadzone przez Al Nawafa'h i Hamdan-Mansour (2015) wykazało, że pacjenci z wewnętrznym poczuciem kontroli zdrowia wykazywali wyższą samowystarczalność i lepsze zarządzanie chorobą w porównaniu do tych z zewnętrznym poczuciem kontroli. Pacjenci z wewnętrznym poczuciem kontroli byli bardziej skłonni do przestrzegania zaleceń lekarskich (HTML).

Cross, March, Lapsley i Byrne (2006) wykazali, że wewnętrzne poczucie kontroli zdrowia było związane z lepszym stanem zdrowia i niższymi kosztami związanymi z leczeniem artretyzmu. Osoby z wysoką samooceną skuteczności miały lepsze wyniki zdrowotne (OUP).

Samopoczucie psychiczne

Donham, Ludenia i Sands (1983) stwierdzili, że pacjenci z wewnętrznym poczuciem kontroli zdrowia mieli lepsze wyniki w testach psychologicznych i lepsze samopoczucie psychiczne w porównaniu do pacjentów z zewnętrznym poczuciem kontroli (SAGE Journals).

Badanie przeprowadzone przez Grotza, Hapke i Lamperta (2011) na reprezentatywnej próbie populacji niemieckiej wykazało, że wewnętrzne poczucie kontroli zdrowia było skorelowane z pozytywnymi zachowaniami zdrowotnymi, podczas gdy zewnętrzne poczucie kontroli było związane z wyższym poziomem stresu i gorszym stanem zdrowia (Taylor & Francis).

Wartości zdrowotne i zachowania profilaktyczne

Norman (1995) w swoim badaniu wykazał, że osoby z wewnętrznym poczuciem kontroli zdrowia miały wyższe wartości zdrowotne i częściej angażowały się w zachowania prozdrowotne. Wartości zdrowotne i przekonania o własnej skuteczności w zachowaniach zdrowotnych były istotnymi mediatorami między poczuciem kontroli a zachowaniami zdrowotnymi.

Wurtele, Britcher i Saslawsky (1985) w swoim badaniu stwierdzili, że kobiety z wewnętrznym poczuciem kontroli zdrowia miały wyższe wartości zdrowotne i częściej uczestniczyły w zachowaniach profilaktycznych, takich jak regularne badania lekarskie.

Bibliografia

• Graffeo, L. C., & Silvestri, L. (2006). Relationship between locus of control and health-related variables. Education. Pobrane z https://citeseerx.ist.psu.edu/document?repid=rep1&type=pdf&doi=3fcee95ae444270f573482e69c6d66f5ade54711
• Al Nawafa'h, D. N., & Hamdan-Mansour, A. M. (2015). Correlates of health locus of control among patients diagnosed with type-II diabetes mellitus. Journal of Diabetes Mellitus. Pobrane z https://www.scirp.org/html/8-4300308_58982.htm
• Ozcakir, A., Dogan, F. O., & Bayram, N. (2014). Health locus of control, health related behaviors and demographic factors: A study in a Turkish population. British Journal of Medicine and Medical Research. Pobrane z http://archive.sdpublishers.com/id/eprint/1057/1/Ozcakir4212014BJMMR9440.pdf
• Norman, P. (1995). Health locus of control and health behaviour: An investigation into the role of health value and behaviour-specific efficacy beliefs. Personality and Individual Differences, 19(2), 261-272. Pobrane z https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/019188699400140N
• Grotz, M., Hapke, U., Lampert, T., & Baumeister, H. (2011). Health locus of control and health behaviour: Results from a nationally representative survey. Psychology, Health & Medicine, 16(2), 129-140. Pobrane z https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/13548506.2010.521570
• Wurtele, S. K., Britcher, J. C., & Saslawsky, D. A. (1985). Relationships between locus of control, health value, and preventive health behaviors among women. Journal of Research in Personality, 19(2), 271-280. Pobrane z https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/0092656685900182
• Cross, M. J., March, L. M., Lapsley, H. M., & Byrne, E. (2006). Patient self-efficacy and health locus of control: Relationships with health status and arthritis-related expenditure. Rheumatology, 45(1), 92-96. Pobrane z https://academic.oup.com/rheumatology/article-abstract/45/1/92/1788602
• Donham, G. W., Ludenia, K., & Sands, M. M. (1983). Personality correlates of health locus of control with medical inpatients. Psychological Reports, 52(2), 659-664. Pobrane z https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.2466/pr0.1983.52.2.659
• Norman, P., Bennett, P., Smith, C., & Murphy, S. (1997). Health locus of control and leisure-time exercise. Personality and Individual Differences, 23(5), 769-774. Pobrane z https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0191886997001062
• Steptoe, A., & Wardle, J. (2001). Locus of control and health behaviour revisited: A multivariate analysis of young adults from 18 countries. British Journal of Psychology, 92(4), 659-672. Pobrane z https://bpspsychub.onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1348/000712601162400
• Steptoe, A., & Wardle, J. (2001). Locus of control and health behaviour revisited: A multivariate analysis of young adults from 18 countries. British Journal of Psychology, 92(4), 659-672.
• Galgut, P., Waite, I., Todd-Pokropek, A., & Barnby, G. (1987). The relationship between the multidimensional health locus of control and the performance of subjects on a preventive periodontal programme. Journal of Clinical Periodontology, 14(3), 171-175.
• Pourhoseinzadeh, M., Gheibizadeh, M., & Moradikalboland, M. (2017). The relationship between health locus of control and health behaviors in emergency medicine personnel. International Journal of Community Based Nursing and Midwifery, 5, 397-407.
• Linden, M. D., Akker, M., & Buntinx, F. (2001). The relation between health locus of control and multimorbidity: A case-control study. Personality and Individual Differences, 30, 1189-1197.
• Gale, C., Batty, G., & Deary, I. (2008). Locus of control at age 10 years and health outcomes and behaviors at age 30 years: The 1970 British Cohort Study. Psychosomatic Medicine, 70, 397-403.
• Mostafavian, Z., Abbasi Shaye, Z., Pour, A. F., & Hosseini, G. (2018). The data on health locus of control and its relationship with quality of life in HIV-positive patients. Data in Brief, 18, 1967-1971.