Krótki opis
Autorzy: Sheldon Cohen, Tom Kamarck i Robin Mermelstein (1983)
Autorzy polskiej adaptacji: Zygfryd Juczyński i Natasza Ogińska-Bulik (2001)
Trafność: Trafność PSS10 została potwierdzona w wielu badaniach, zarówno w wersji oryginalnej, jak i w adaptacjach międzynarodowych, w tym w polskiej. Skala wykazuje dobrą trafność zbieżną i różnicową, co potwierdzają wyniki badań, które pokazują korelacje między wynikami PSS10 a takimi wskaźnikami jak depresja, lęk czy zdrowie psychiczne. W polskiej adaptacji badania potwierdziły, że PSS10 dobrze różnicuje poziom stresu w populacji, a wyniki są zgodne z oczekiwanymi zależnościami w obszarze zdrowia psychicznego (Matuszczak-Świgoń i in., 2023).
Rzetelność: Rzetelność PSS10 została potwierdzona poprzez wysokie współczynniki zgodności wewnętrznej (alfa Cronbacha), które wynoszą zazwyczaj powyżej 0,70. W polskiej wersji PSS10 również uzyskano wysokie wyniki rzetelności, co wskazuje na stabilność wyników przy wielokrotnym pomiarze. W badaniach polskiej wersji stwierdzono, że skala ma dobrą spójność wewnętrzną oraz odpowiednie właściwości psychometryczne (Juczyński, 2001).
Rozbudowany opis
Głównym celem kwestionariusza jest zbadanie poziomu przytłoczenia codziennymi wydarzeniami, które miały miejsce w ciągu ostatniego miesiąca. Skala zawiera 14 stwierdzeń (istnieje również krótsza wersja z 10 pytaniami), które odnoszą się do odczuć i myśli związanych z codziennym stresem. Skala PSS jest szeroko stosowana zarówno w badaniach naukowych, jak i w kontekście klinicznym. Jest przydatna w badaniach nad zdrowiem psychicznym i fizycznym, a także w ocenie wpływu stresu na różne aspekty życia, w tym objawy psychosomatyczne, depresję, lęk społeczny oraz korzystanie z usług zdrowotnych (Juczyński, 2001).
Nieprzewidywalność
Nieprzewidywalność odnosi się do wydarzeń, które są niespodziewane i trudne do przewidzenia. Badania pokazują, że poczucie nieprzewidywalności w życiu prowadzi do większego poziomu odczuwanego stresu, ponieważ osoby mają trudności z przygotowaniem się na niespodziewane zmiany. Im więcej sytuacji zaskakuje ludzi, tym wyższe jest ich poczucie zagrożenia i niepewności (Juczyński, 2001).
Brak kontroli
Brak kontroli opisuje uczucie bezsilności wobec kluczowych wydarzeń życiowych, które wywołują napięcie i stres. Kiedy osoba nie jest w stanie kontrolować sytuacji, zaczyna odczuwać większy poziom lęku i frustracji, co może prowadzić do długoterminowych problemów zdrowotnych. Badania wykazują, że poczucie braku kontroli jest silnie powiązane z negatywnymi konsekwencjami dla zdrowia psychicznego (Juczyński, 2001).
Przeciążenie
Przeciążenie oznacza, że osoba czuje się przytłoczona zbyt wieloma obowiązkami lub trudnościami, które przekraczają jej zdolność radzenia sobie. Przeciążenie prowadzi do wzrostu poziomu stresu, co może przejawiać się w postaci objawów psychosomatycznych, takich jak bóle głowy czy problemy ze snem. Im bardziej osoba czuje, że nie jest w stanie sprostać wymaganiom, tym silniej doświadcza poczucia nieadekwatności (Juczyński, 2001).
Przegląd badań
Ocena stresu w ciąży
Kwestionariusz PSS-10 był skutecznie stosowany w badaniach nad stresem u kobiet w ciąży. Stwierdzono, że wysoki poziom stresu, mierzony za pomocą tego narzędzia, koreluje z nasileniem problemów emocjonalnych, takich jak depresja czy narażenie na przemoc psychologiczną. Dzięki zastosowaniu PSS-10 możliwe jest wczesne wykrycie problemów emocjonalnych u przyszłych matek, co może prowadzić do wdrożenia wsparcia psychologicznego lub interwencji zdrowotnych (Yokokura i in., 2017).
Zastosowanie wśród studentów i pracowników
PSS-10 jest powszechnie używany do oceny poziomu stresu wśród studentów oraz pracowników zawodowych. Badania wśród studentów biznesu oraz księgowych wykazały, że PSS-10 skutecznie identyfikuje osoby o wysokim poziomie stresu, co może prowadzić do wypalenia zawodowego lub problemów psychicznych. Wykorzystanie tego narzędzia pozwala na wczesne wdrażanie interwencji wspierających zdrowie psychiczne i zapobieganie dalszym problemom (Smith i in., 2014).
Zastosowanie w badaniach klinicznych
Kwestionariusz PSS-10 został użyty do oceny poziomu stresu w badaniach nad pacjentami z różnymi chorobami, takimi jak nawracające zapalenie aftowe (RAS). Wykazano, że stres mierzony za pomocą PSS-10 koreluje z nasileniem objawów psychicznych, takich jak lęk i depresja, a także wpływa na pogorszenie stanu zdrowia pacjentów. Zastosowanie PSS-10 w tych badaniach pozwala na monitorowanie stresu w grupach pacjentów cierpiących na choroby przewlekłe (Wiriyakijja i in., 2020).
Zastosowanie w badaniach online
PSS-10 znalazł zastosowanie w badaniach prowadzonych online, gdzie wykazano, że wyniki zbierane drogą internetową są równie wiarygodne jak te uzyskane w tradycyjnej formie papierowej. Dzięki temu narzędzie to może być szeroko stosowane w badaniach masowych, obejmujących duże grupy respondentów, co zwiększa jego przydatność w populacjach rozproszonych i trudnodostępnych (Herrero i Meneses, 2006).
Tematy prac magisterskich
- Stres i zdrowie psychiczne studentów: Badanie poziomu stresu wśród studentów różnych kierunków z wykorzystaniem kwestionariusza PSS-10 i jego związku z objawami depresji, lęku czy wypaleniem akademickim. W pracy można również zbadać wpływ czynników takich jak sposób radzenia sobie ze stresem, wsparcie społeczne oraz aktywność fizyczna na ogólny poziom stresu w tej grupie, z uwzględnieniem wyników PSS-10.
- Stres a zdrowie psychiczne pracowników: Ocena wpływu stresu zawodowego na zdrowie psychiczne i dobrostan emocjonalny pracowników różnych sektorów (np. IT, edukacja, służba zdrowia) za pomocą kwestionariusza PSS-10. Praca mogłaby uwzględniać także czynniki związane z równowagą między życiem zawodowym a prywatnym oraz konsekwencje długotrwałego stresu, takie jak wypalenie zawodowe czy zaburzenia lękowe, które można ocenić na podstawie wyników PSS-10.
- Stres a jakość snu: Analiza związku między poziomem odczuwanego stresu mierzonym PSS-10 a jakością snu w różnych grupach populacyjnych (np. młodzi dorośli, seniorzy, osoby pracujące nocą). Można również uwzględnić, w jaki sposób brak snu lub jego niska jakość wpływa na codzienną produktywność, samopoczucie oraz zdolność radzenia sobie ze stresem, co może być oceniane w korelacji z wynikami PSS-10.
- Stres w ciąży a zdrowie psychiczne przyszłych matek: Badanie wpływu odczuwanego stresu mierzonego za pomocą PSS-10 na zdrowie psychiczne kobiet w ciąży, a także jego korelacji z ryzykiem wystąpienia depresji poporodowej. Praca mogłaby obejmować również analizę, jak wsparcie ze strony partnera, rodziny oraz personelu medycznego wpływa na redukcję stresu.
- Stres u osób z chorobami przewlekłymi: Analiza poziomu stresu u osób cierpiących na choroby przewlekłe (np. cukrzyca, choroby serca) za pomocą kwestionariusza PSS-10 i jego związku z jakością życia oraz zdrowiem psychicznym. Dodatkowo można porównać, w jaki sposób różne interwencje terapeutyczne (np. wsparcie psychologiczne, farmakoterapia) wpływają na poziom stresu.
- Wpływ stresu na jakość życia osób starszych: Badanie związku między poziomem odczuwanego stresu, ocenianego za pomocą kwestionariusza PSS-10, a jakością życia osób starszych, w tym analiza stresu wynikającego z samotności, problemów zdrowotnych czy wyzwań związanych z wiekiem. W pracy można również uwzględnić rolę wsparcia społecznego i instytucjonalnego w łagodzeniu negatywnych skutków stresu.
- Stres a wypalenie zawodowe wśród nauczycieli/pracowników służby zdrowia: Zbadanie związku między odczuwanym stresem a poziomem wypalenia zawodowego w specyficznych grupach zawodowych, np. nauczycieli lub pracowników medycznych. Praca może również uwzględnić analizę skuteczności programów przeciwdziałania wypaleniu oraz technik radzenia sobie ze stresem, opierając się na wynikach PSS-10.
- Porównanie poziomu stresu w miastach i na wsiach: Analiza różnic w poziomie stresu odczuwanego przez osoby mieszkające w dużych miastach, mniejszych miejscowościach i na wsiach, mierzonych za pomocą PSS-10. Można również zbadać, jakie czynniki środowiskowe, takie jak dostęp do natury, hałas czy tempo życia, wpływają na poziom stresu w tych grupach.
- Skuteczność interwencji psychologicznych w redukcji stresu: Ocena efektywności różnych metod terapeutycznych (np. mindfulness, terapia poznawczo-behawioralna) w obniżaniu poziomu odczuwanego stresu mierzonego PSS-10. Można również porównać skuteczność różnych interwencji w zależności od wieku, płci lub grup zawodowych badanych osób, wykorzystując wyniki PSS-10 jako kluczowy wskaźnik redukcji stresu.
- Rola wsparcia społecznego w obniżaniu poziomu stresu: Badanie, w jaki sposób wsparcie społeczne (od rodziny, przyjaciół, instytucji) wpływa na poziom stresu mierzonego PSS-10 w różnych grupach wiekowych i zawodowych. Praca mogłaby również analizować, jakie formy wsparcia są najbardziej efektywne w redukcji stresu, mierzonego wynikami PSS-10, oraz jak brak wsparcia wpływa na dobrostan psychiczny.
Bibliografia
Cohen, S., Kamarck, T., Mermelstein, R. (1983). A global measure of perceived stress. Journal of health and social behavior, 385-396.
Herrero, J., Meneses, J. (2006). Short Web-based versions of the perceived stress (PSS) and Center for Epidemiological Studies-Depression (CESD) Scales: A comparison to pencil and paper responses among Internet users. Computers in Human Behavior, 22(5), 830-846.
Juczyński, Z. (2001). Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia (Vol. 188). Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.
Matuszczak-Świgoń, J., Bakiera, L. (2023). Psychometric Properties of the Polish Version of the Parental Stress Scale. Roczniki Psychologiczne, 26(1), 23-46.
Smith, K. J., Emerson, D. J. (2014). An assessment of the psychometric properties of the Perceived Stress Scale-10 (PSS10) with a US public accounting sample. Advances in Accounting, 30(2), 309-314.
Wiriyakijja, P., Porter, S., Fedele, S., Hodgson, T., McMillan, R., Shephard, M., Ni Riordain, R. (2020). Validation of the HADS and PSS‐10 and a cross‐sectional study of psychological status in patients with recurrent aphthous stomatitis. Journal of Oral Pathology i Medicine, 49(3), 260-270.
Yokokura, A. V. C. P., Silva, A. A. M. D., Fernandes, J. D. K. B., Del-Ben, C. M., Figueiredo, F. P. D., Barbieri, M. A., Bettiol, H. (2017). Perceived Stress Scale: confirmatory factor analysis of the PSS14 and PSS10 versions in two samples of pregnant women from the BRISA cohort. Cadernos de saude publica, 33, e00184615.
Opis narzędzia PSS10
Pozwala ocenić nasilenie subiektywnie odczuwanego stresu. Dla PSS10 istnieją normy stenowe. Pozwalają one zinterpretować wyniki punktowe. Najczęściej przyjmuje się, że steny 5 i 6 oznaczają wartości przeciętne, steny od 7 do 10 wartości wysokie, a steny od 1 do 4 wartości niskie.
Zgodność wewnętrzną sprawdzono w badaniach 120-osobowej grupy dorosłych, uzyskując wskaźnik alfa Cronbacha 0,86. Korelacja wszystkich pytań z ogólnym wynikiem skali jest zadowalająca. Rzetelność ustalona na podstawie dwukrotnego badania 30-osobowej grupy studentów w odstępie 2 dni wynosiła 0,90, zaś w odstępie 4 tygodni 0,72.
PSS-10 koreluje pozytywnie z nasileniem stresu zawodowego w pracy, ocenionym na podstawie Kwestionariusza do Subiektywnej Oceny Pracy. W badaniach własnych korelowano wyniki Skali z wynikami mierzonymi skalą COPE, SES Rosenberga, GSES Schwarzera i in. Skala PSS-10 w trafny sposób mierzy subiektywne odczucia związane z problemami i zdarzeniami osobistymi oraz sposobami radzenia sobie z nimi.
Zobacz inne testyNadal Potrzebujesz
POMOCY W PISANIU ?
Nazywam się Dorota Wrona. Moją misją jest pomoc studentom. Skorzystaj z ponad 25 lat doświadczenia w pisaniu i redakcji tekstów naukowych
Umów się na darmowe konsultacje