Korekta prac - Kielecczyzna czy Kieleczyzna? Rzeczowniki zakończone na -szczyzna, -cczyzna, -dczyzna

Rzeczowniki z końcówką –szczyzna

Za pomocą przyrostka -izna (-yzna) powstało całkiem dużo rzeczowników odprzymiotnikowych, np. ojczyzna, Opolszczyzna, pańszczyzna. Są one na tyle popularne, że ich pisownia nie sprawia nam problemu. Co jednak z wyrazami takimi jak francuszczyzna czy Kaszubszczyzna? Tutaj mogą już pojawić się wątpliwości, ponieważ przyrostek -izna powoduje zmianę w wymowie poprzedzającej go grupy spółgłoskowej.

Zacznijmy od przymiotników zakończonych na -ski. Tworzymy od nich rzeczowniki zakończone na -szczyzna. W tym wypadku pisownia oparta jest na zasadzie fonetycznej (piszemy tak jak wymawiamy), np.

angielski	— angielszczyzna	mongolski	— mongolszczyzna
arabski	— arabszczyzna	opolski	— Opolszczyzna
bułgarski	— bułgarszczyzna	połabski	— połabszczyzna
chiński	— chińszczyzna	prasłowiański	— prasłowiańszczyzna
francuski	— francuszczyzna	staropolski	— staropolszczyzna
góralski	— góralszczyzna	suwalski	— Suwalszczyzna
kaszubski	— Kaszubszczyzna (kaszubszczyzna)	wileński	— Wileńszczyzna.

Do tej grupy zaliczamy także rzeczowniki tworzone od nazwisk z końcówką -ski, np.

Przybyszewski – przybyszewszczyzna

Żeromski – żeromszczyzna.

Rzeczowniki z końcówką –cczyzna

Nieco inaczej wygląda sytuacja z rzeczownikami utworzonymi od przymiotników zakończonych na -cki. Powstają one za pomocą przyrostka -cczyzna, który wymawiamy jako -czczyzna. W pisowni nie kierujemy się tu więc zasadą fonetyczną, ale morfologiczną, czyli zapisujemy wyrazy zgodnie z tym, jak wyglądał ich temat i przyrostek słowotwórczy. Np.

kielecki – Kielecczyzna

łużycki – łużycczyzna

sądecki – Sądecczyzna

staroświecki – staroświecczyzna

żywiecki – Żywiecczyzna.

Rzeczowniki z końcówką –dczyzna

Ostatnią grupę stanowią rzeczowniki powstałe od przymiotników zakończonych na -dzki. Mają one końcówkę -dczyzna, a ich pisownia warunkowana jest graficzną postacią rzeczowników, od których powstały przymiotniki, które następnie stały się podstawą rzeczowników odprzymiotnikowych, o których dzisiaj mówimy. Np.

Flamand, flamandzki – flamandczyzna

Nowogród, nowogrodzki – Nowogródczyzna.

W wyjątkowych sytuacjach przyrostek -yzna może też służyć do tworzenia rzeczowników od innych rzeczowników, np.

Grek, Greka – greczyzna

hajdamaka – hajdamaczyzna

Niemiec, Niemca – niemczyzna

ojciec, ojca – ojczyzna.

W przypadku rzeczowników zakończonych na -yzna wymowa może być często myląca, dlatego tak ważna jest poprawa tekstu pod kątem obowiązujących zasad ortograficznych.