CISS kwestionariusz stylow radzenia sobie ze stresem
Opis narzędzia
Autorzy oryginału: Norman S. Endler i James D.A. Parker. (1990-1994)
Autorzy polskiej wersji: Jan Strelau oraz Aleksandra Jaworowska.
Rzetelność: Mając dla skal SSZ i SSE wartości w granicach od 0,82 do 0,88, a dla skali SSU - od 0,74 do 0,78. Poza podskalą PKT, która w dwóch grupach badanych wykazała rzetelność poniżej wartości krytycznej 0,70
Narzędzie składa się z 48 stwierdzeń na podstawie, których można określić w jaki sposób respondenci radzą sobie stresem. Wyszczególnia się 5 stylów radzenia sobie w sytuacjach trudnych:- Styl skoncentrowany na zadaniu (SSZ)
- Styl skoncentrowany na emocjach (SSE)
- Styl skoncentrowany na unikaniu (SSU)
- Angażowanie się w czynności zastępcze (ACZ)
- Poszukiwanie kontaktów towarzyskich (PKT)
Dla podskal kwestionariusza CISS istnieją normy stenowe (różne dla różnych grup wiekowych). Pozwalają one zinterpretować wyniki punktowe. Najczęściej przyjmuje się, że steny 5 i 6 oznaczają wartości przeciętne, steny od 7 do 10 wartości wysokie, a steny od 1 do 4 wartości niskie.
Opis skal
Styl Skoncentrowany na Zadaniu (SSZ)
Styl skoncentrowany na zadaniu (SSZ) jest jednym z trzech głównych stylów radzenia sobie, mierzących sposoby, jakie jednostki stosują w obliczu stresu. SSZ charakteryzuje się podejmowaniem konkretnych działań, które mają na celu rozwiązanie problemu. Osoby korzystające z tego stylu koncentrują się na zadaniu, planują i systematycznie realizują kolejne kroki, by zmniejszyć lub wyeliminować źródło stresu.
Styl Skoncentrowany na Emocjach (SSE)
Styl skoncentrowany na emocjach (SSE) odnosi się do strategii radzenia sobie ze stresem poprzez regulację emocji. Osoby stosujące SSE skupiają się na własnych uczuciach, które wywołuje stresująca sytuacja. Ich celem jest złagodzenie negatywnych emocji, takich jak lęk, złość czy smutek. Mogą to osiągać poprzez różnorodne techniki, takie jak unikanie myślenia o problemie, wyrażanie emocji czy poszukiwanie wsparcia emocjonalnego.
Styl Skoncentrowany na Unikaniu (SSU)
Styl skoncentrowany na unikaniu (SSU) polega na dążeniu do odwrócenia uwagi od stresującej sytuacji. Wyróżnia się dwa główne rodzaje unikania: angażowanie się w czynności zastępcze (ACZ) oraz poszukiwanie kontaktów towarzyskich (PKT). Osoby korzystające z SSU mogą unikać myślenia o problemie, skupiając się na innych, mniej stresujących zadaniach lub angażując się w działania, które dostarczają im przyjemności i odciągają uwagę od źródła stresu.
Angażowanie się w czynności zastępcze (ACZ)
Angażowanie się w czynności zastępcze (ACZ) jest jedną z form stylu skoncentrowanego na unikaniu. Polega na wykonywaniu działań, które mają na celu odwrócenie uwagi od stresującej sytuacji. Przykłady takich czynności mogą obejmować aktywności rekreacyjne, hobby, oglądanie telewizji czy czytanie książek. Celem jest uzyskanie chwilowego wytchnienia od stresu poprzez zaangażowanie w alternatywne, często przyjemne zajęcia.
Poszukiwanie Kontaktów Towarzyskich (PKT)
Poszukiwanie kontaktów towarzyskich (PKT) to druga forma stylu skoncentrowanego na unikaniu. Osoby stosujące PKT szukają wsparcia i pocieszenia w relacjach z innymi ludźmi. Może to obejmować rozmowy z przyjaciółmi, rodziną czy uczestnictwo w grupach społecznych. Celem jest uzyskanie emocjonalnego wsparcia, które pomaga w radzeniu sobie ze stresem poprzez interakcje społeczne i dzielenie się swoimi przeżyciami z innymi.
Przegląd badań
Związek z osobowością
W licznych badaniach z wykorzystaniem CISS badano zależności między stylami radzenia sobie a cechami osobowości. Dotychczasowe badania wskazują, że emocjonalne strategie radzenia sobie są powiązane z wyższym poziomem neurotyczności i większym cierpieniem psychicznym, podczas gdy strategie zadaniowe korelują z bardziej adaptacyjnymi cechami osobowości, takimi jak sumienność i ekstrawersja. Te ustalenia potwierdzono w różnych grupach, w tym u osób z depresją (McWilliams i in., 2003).
Związek z depresją i lękiem
CISS był stosowany w badaniach analizujących związek między strategiami radzenia sobie a objawami depresji i lęku. Wykazano, że osoby korzystające z emocjonalnych strategii radzenia sobie częściej doświadczają podwyższonego poziomu depresji i lęku, w przeciwieństwie do tych, które stosują strategie zadaniowe – te osoby cechował niższy poziom cierpienia psychicznego (Rafnsson i in., 2006).
Radzenie sobie w kontekście stresu zawodowego
CISS był także używany w badaniach nad radzeniem sobie ze stresem zawodowym, zwłaszcza wśród pracowników medycznych. Badania włoskich pielęgniarek wykazały, że strategie zadaniowe były związane z niższym poziomem stresu zawodowego i większym zadowoleniem z pracy, podczas gdy strategie emocjonalne oraz unikanie wiązały się z wyższym poziomem stresu (Pisanti i in., 2015).
Radzenie sobie w cukrzycy
Badania nad osobami cierpiącymi na cukrzycę wskazują, że strategie zadaniowe radzenia sobie sprzyjają lepszej kontroli choroby i obniżają poziom lęku oraz depresji. Z kolei stosowanie strategii emocjonalnych prowadziło do gorszych wyników zdrowotnych. Te rezultaty były podobne zarówno wśród mężczyzn, jak i kobiet (Smári i Valtýsdóttir, 1997).
Radzenie sobie z chorobą Parkinsona
W badaniach nad pacjentami z chorobą Parkinsona oceniano wpływ strategii radzenia sobie na ich samopoczucie. Wyniki pokazały, że stosowanie strategii zadaniowych sprzyjało lepszemu radzeniu sobie z chorobą, podczas gdy strategie emocjonalne były związane z wyższym poziomem stresu i gorszymi wynikami zdrowotnymi (Hurt i in., 2011).
Radzenie sobie po urazach mózgu
CISS został również wykorzystany do badania strategii radzenia sobie u osób z nabytym uszkodzeniem mózgu (ABI). Badania wykazały, że struktura CISS pozwala na odpowiednie mierzenie strategii radzenia sobie w tej grupie, a strategie zadaniowe były związane z lepszymi wynikami rehabilitacji. Z kolei strategie unikania i emocjonalne prowadziły do gorszych rezultatów (Brands i in., 2014).
Tematy prac magisterskich
Kwestionariusz CISS (Coping Inventory for Stressful Situations) oferuje szerokie możliwości badawcze, pozwalając na eksplorację różnorodnych tematów prac magisterskich związanych z radzeniem sobie w sytuacjach stresowych, np.:
- Związki między stylami radzenia sobie a zdrowiem psychicznym – Tematem pracy może być analiza związku stylów radzenia sobie ze stresem z poziomem depresji i lęku u studentów. Takie badanie mogłoby ukazać, jak różne strategie radzenia sobie (zadaniowe, emocjonalne, unikowe) wpływają na zdrowie psychiczne, a szczególnie na objawy depresji i lęku.
- Radzenie sobie ze stresem zawodowym – Można opracować pracę na temat związku strategii radzenia sobie ze stresem a wypaleniem zawodowym wśród pracowników medycznych. W badaniach można skupić się na porównaniu, w jaki sposób różne style radzenia sobie, takie jak styl zadaniowy, emocjonalny czy unikowy, wpływają na poziom stresu zawodowego oraz satysfakcję z pracy.
- Związki między stylami radzenia sobie a zdrowiem fizycznym – Temat może dotyczyć wpływu stylów radzenia sobie na zdrowie fizyczne pacjentów z chorobami przewlekłymi, takimi jak cukrzyca. Badania mogłyby wykazać, jak strategie zadaniowe pomagają w lepszej kontroli choroby, podczas gdy strategie emocjonalne mogą prowadzić do pogorszenia wyników zdrowotnych.
- Radzenie sobie ze stresem a relacje interpersonalne – Praca mogłaby badać związek między stylami radzenia sobie ze stresem a jakością relacji interpersonalnych wśród młodych dorosłych. Celem badań byłoby zrozumienie, jak różne strategie radzenia sobie wpływają na satysfakcję z życia społecznego i relacji z innymi.
- Styl radzenia sobie a funkcjonowanie w różnych sytuacjach życiowych – Praca magisterska mogłaby dotyczyć analizy strategii radzenia sobie wśród rodziców wychowujących dzieci z niepełnosprawnością. Badanie mogłoby ocenić, jak styl zadaniowy lub emocjonalny wpływa na zdrowie psychiczne oraz jakość życia rodziców w tej grupie.
- Radzenie sobie ze stresem a efektywność edukacyjna – Temat pracy mógłby dotyczyć związku stylów radzenia sobie ze stresem z wynikami akademickimi studentów. Analiza mogłaby wykazać, które strategie radzenia sobie ze stresem (zadaniowe, emocjonalne, unikowe) są najskuteczniejsze w radzeniu sobie z presją egzaminacyjną i stresującymi sytuacjami akademickimi.
- Radzenie sobie a adaptacja do nowych sytuacji życiowych – Ciekawym tematem byłoby badanie strategii radzenia sobie ze stresem wśród imigrantów w Polsce. Analiza mogłaby dotyczyć wpływu strategii zadaniowych, emocjonalnych i unikowych na proces adaptacji do nowego środowiska kulturowego oraz na dobrostan psychiczny imigrantów.
- Porównanie stylów radzenia sobie w różnych grupach wiekowych – Tematem pracy mogłoby być porównanie stylów radzenia sobie ze stresem między pokoleniem X a pokoleniem Z. Badanie mogłoby ukazać różnice w preferowanych strategiach radzenia sobie w zależności od wieku oraz tego, jak styl radzenia sobie zmienia się wraz z wiekiem.
- Radzenie sobie w kontekście uzależnień – Praca magisterska mogłaby dotyczyć związku między stylami radzenia sobie ze stresem a uzależnieniami, np. od alkoholu. Analiza mogłaby wykazać, w jaki sposób stosowanie poszczególnych strategii radzenia sobie (zadaniowych, emocjonalnych, unikowych) koreluje z poziomem uzależnienia.
- Radzenie sobie w kontekście kryzysów życiowych – Tematem pracy mogłoby być badanie wpływu strategii radzenia sobie ze stresem na jakość życia osób po rozwodzie. Celem analizy mogłoby być zbadanie, w jaki sposób różne style radzenia sobie pomagają w radzeniu sobie z tym kryzysem życiowym i jak wpływają na dobrostan psychiczny oraz społeczny osób rozwiedzionych.
Bibliografia
Brands, I. M., Köhler, S., Stapert, S. Z., Wade, D. T., van Heugten, C. M. (2014). Psychometric properties of the Coping Inventory for Stressful Situations (CISS) in patients with acquired brain injury. Psychological assessment, 26(3), 848.
Hurt, C. S., Thomas, B. A., Burn, D. J., Hindle, J. V., Landau, S., Samuel, M., Brown, R. G. (2011). Coping in Parkinson's disease: an examination of the coping inventory for stressful situations. International journal of geriatric psychiatry, 26(10), 1030-1037.
McWilliams, L. A., Cox, B. J., Enns, M. W. (2003). Use of the Coping Inventory for Stressful Situations in a clinically depressed sample: Factor structure, personality correlates, and prediction of distress 1. Journal of clinical psychology, 59(12), 1371-1385.
Pisanti, R., Melchiori, F. M., Lombardo, C., Sagliano, T., Violani, C., Lazzari, L., Lazzari, D. (2015). Validation of the Italian version of the coping inventory for stressful situations—short version among hospital-based nurses. Psychological Reports, 117(2), 457-472.
Rafnsson, F. D., Smari, J., Windle, M., Mears, S. A., Endler, N. S. (2006). Factor structure and psychometric characteristics of the Icelandic version of the Coping Inventory for Stressful Situations (CISS). Personality and Individual Differences, 40(6), 1247-1258.
Smári, J., Valtýsdóttir, H. (1997). Dispositional coping, psychological distress and disease-control in diabetes. Personality and Individual Differences, 22, 151-156.
Nadal Potrzebujesz
POMOCY W PISANIU ?
Nazywam się Dorota Wrona. Moją misją jest pomoc studentom. Skorzystaj z ponad 25 lat doświadczenia w pisaniu i redakcji tekstów naukowych
Umów się na darmowe konsultacje