Korekta prac – partykuła „nie” – kiedy piszemy ją rozdzielnie z rzeczownikami?

Korekta prac – partykuła „nie” – kiedy piszemy ją rozdzielnie z rzeczownikami?

Korekta prac – partykuła „nie” – kiedy piszemy ją rozdzielnie z rzeczownikami? „Niepokój”, „niezadowolenie”, „niezgoda” – mogłoby się wydawać, że partykułę „nie” piszemy z rzeczownikami w sposób łączny. Nie jest to jednak prawdą. W języku polskim możemy wyszczególnić pięć sytuacji, kiedy obie części mowy należy rozdzielić. W jakich okolicznościach „nie” z rzeczownikami zapisujemy osobno?

Sytuacja nr 1

Partykuła „nie” to z definicji część mowy, która zmienia znaczenie fragmentu zdania lub równoważnika zdania, przed którym występuje, na przeciwną, tak jak ma to miejsce w stwierdzeniu:

„Dziś mam wolne. Nie zrobiłam korekty otrzymanych prac dyplomowych.”

Zapiszemy ją z rzeczownikami rozdzielnie, jeśli oprócz zaprzeczenia „nie” będzie nosić (w mniej lub bardziej dosłowny sposób) także znamiona przeciwstawienia.

Np.:

„nie dom, tylko mieszkanie”
„nie praca, ale też nie przyjemność”.

Sytuacja nr 2

Partykuła „nie” może znaleźć się pomiędzy dwoma identycznymi rzeczownikami. Jej funkcja sprowadza się wówczas do uogólnienia i wyraża niepewność po stronie osoby przekazującej komunikat. Wówczas również zapisujemy ją z rzeczownikiem rozdzielnie, jak np.

„Święto nie święto, muszę uczyć się do obrony”.

Sytuacja nr 3

Rozdzielna pisownia z rzeczownikami występuje po przysłówkach „bynajmniej” i „wcale”, kiedy zastosowanie partykuły „nie” umacnia słuszność dokonanej oceny czy osądu. Przykładowo taka wypowiedź może brzmieć:

„Wcale nie przypadek spowodował, że dostałyśmy piątkę. Poprawy naszych prac dokonała zaufana osoba.”

Sytuacja nr 4

Wyrażenia takie jak: „gdyby nie”, „jeszcze nie”, „już nie”, „nawet nie” powodują, że pisownia partykuły „nie” i stojącego za nią rzeczownika ma charakter rozdzielny, jak np.

„Gdyby nie korekta prac dyplomowych, promotor nie zaliczyłby nam semestru.”

Sytuacja nr 5

Zastosowanie partykuły „nie” może sugerować, że rzeczownik, dla którego jest ona zaprzeczeniem, został wyolbrzymiony. W takiej wypowiedzi za zgodny z prawdą uznany zostaje rzeczownik pojawiający się jako pierwszy.

„Zostałam magistrem, ale nie specjalistą w dziedzinie programowania.”

Proste, prawda?